Als zelfstandige bent u zelf verantwoordelijk voor uw pensioenopbouw. Hoewel het wettelijk pensioen is verbeterd, blijft het vaak lager dan dat van werknemers. Daarom is aanvullend sparen essentieel.
1.Mogelijkheden pensioensparen
A. Pensioensparen en langetermijnsparen
- Beschrijving:
Met jaarlijkse stortingen wordt er extra pensioen opgebouwd. - Details:
Bij pensioensparen zijn er belastingverminderingen in de personenbelasting mogelijk van respectievelijk 30 % of 25 %. Bij langetermijnsparen is er een belastingvermindering in de personenbelasting van 30 % mogelijk.
B. Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ)
- Beschrijving:
Een populaire methode voor fiscaal voordelig pensioenopbouw. - Details:
Zelfstandigen kunnen tot 8,17 % van hun netto belastbaar inkomen inleggen (met een vastgesteld maximum).
Volgens het regeerakkoord van 2025 zou het percentage van 8,17% vanaf 2026 stijgen naar 8,5%.- Fiscale voordelen:
De stortingen worden als beroepskosten in de personenbelasting afgetrokken, wat leidt tot een lager belastbaar inkomen en lagere sociale bijdragen. - Varianten:
Er is ook een sociaal VAPZ, waarbij u naast pensioenopbouw extra sociale bescherming geniet, bijvoorbeeld bij arbeidsongeschiktheid of ernstige ziekte.
- Fiscale voordelen:
C. Individuele Pensioentoezegging (IPT) voor zelfstandigen met een vennootschap
- Beschrijving:
Zelfstandigen die via een vennootschap werken, kunnen via de vennootschap extra sparen voor hun pensioen. - Details:
- De vennootschap betaalt de premies, die volledig aftrekbaar zijn in de vennootschapsbelasting.
- Er geldt de 80-procentregel: het totaal van wettelijk en aanvullend pensioen mag niet meer bedragen dan 80 % van het recente brutojaarloon.
- Het rendement is afhankelijk van de gekozen verzekeringstak:
- Tak 21: Beleggingsverzekering met gegarandeerde rente en winstdeelname.
- Tak 23: Fondsoptie, vaak met meer risicovolle beleggingsmogelijkheden.
D. Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ)
- Beschrijving:
Voor zelfstandigen zonder vennootschap is er een variant die fiscaal voordelig pensioenopbouw mogelijk maakt. - Details:
- Er is een belastingvermindering op de stortingen, maar er is geen volledige aftrekbaarheid als beroepskosten.
- Er wordt op elke storting een premietaks van 4,4 % toegepast.
- Net als bij de IPT kan er gekozen worden voor een tak 21- of tak 23-verzekering, afhankelijk van het gewenste risico.
- Het opgebouwde kapitaal wordt pas uitgekeerd bij het opnemen van het wettelijk pensioen, maar er zijn mogelijkheden voor voorschotten of financiering van vastgoedprojecten.
| Optie | Beschrijving | Fiscale Voordelen | Varianten/Extra’s |
|---|---|---|---|
| Pensioensparen & Langetermijnsparen | Extra pensioenopbouw via jaarlijkse stortingen | Pensioensparen: belastingvermindering 30% of 25% Langetermijnsparen: 30% belastingvermindering | – |
| VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen) | Pensioenopbouw voor zelfstandigen, fiscaal voordelig | Stortingen aftrekbaar als beroepskosten, lagere sociale bijdragen | Sociaal VAPZ biedt extra bescherming bij ziekte of arbeidsongeschiktheid |
| IPT (Individuele Pensioentoezegging) | Pensioenopbouw via de vennootschap voor zelfstandigen | Premies volledig aftrekbaar in de vennootschapsbelasting | Keuze tussen Tak 21 (garantie) of Tak 23 (risico) 80%-regel: totaal pensioen max. 80% van loon |
| POZ (Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen) | Pensioenopbouw voor zelfstandigen zonder vennootschap | Premietaks van 4,4% op stortingen | Keuze tussen Tak 21 of Tak 23-verzekering Mogelijkheid voor voorschotten of vastgoedfinanciering |
2.Zelfstandigen in bijberoep
Zelfstandigen die ook in loondienst werken (bijberoep) hebben vaak strengere voorwaarden voor aanvullend pensioensparen. Zo mogen zij bijvoorbeeld een VAPZ alleen afsluiten als hun inkomen drie jaar geleden minstens even hoog was als de minimumdrempel voor zelfstandigen in hoofdberoep.
Zelfstandigen in bijberoep genieten door hun loondienst vaak al van een aanvullend pensioen of een pensioenspaarregeling die door de werkgever wordt aangeboden.
Regeerakkoord 2025: De overheid zal ervoor zorgen dat zelfstandigen in bijberoep vanaf 2026 kunnen bijdragen aan de Vrije Aanvullende Pensioenregeling voor Zelfstandigen (VAPZ). Daarbij worden gelijke voorwaarden gegarandeerd tussen zelfstandigen in bijberoep en degenen die hun activiteit als hoofdberoep uitoefenen.
3.Extra informatie via MyPension.be
- Website: mypension.be
- Wat vindt u op deze website?
MyPension.be biedt uitgebreide informatie over pensioenen, inclusief uitleg over het wettelijk pensioen en aanvullende mogelijkheden voor zelfstandigen. - Hoe past dit in aanvullend pensioensparen?
De website geeft zelfstandigen inzicht in hun huidige pensioenopbouw, helpt bij het vergelijken van verschillende aanvullende spaarvormen (zoals VAPZ, IPT en POZ) en biedt advies over hoe zij hun pensioenopbouw kunnen optimaliseren. Dit maakt het een nuttig hulpmiddel bij het maken van weloverwogen keuzes over aanvullend pensioensparen.
4.Voorschot IPT/VAPZ voor vastgoedinvesteringen
Zelfstandigen kunnen een voorschot opnemen op hun opgebouwde IPT- of VAPZ-kapitaal om vastgoed in de EER (EU + IJsland, Liechtenstein en Noorwegen) te kopen, (ver)bouwen of herfinancieren. Dit kan ook voor een tweede woning, bouwgrond of winkelpand, op voorwaarde dat men eigenaar, vruchtgebruiker, erfpachter of opstalhouder is.
Belangrijke aandachtspunten:
- Het pensioencontract moet deze opname toestaan
- Enkel de blote eigendom kopen is niet toegelaten
- Voorschotten verminderen de uiteindelijke pensioenuitkering (tenzij ze vooraf worden terugbetaald)
Voordelen:
- Geen nood aan een hypothecaire lening of schuldsaldoverzekering
- Lagere kosten door het vermijden van een hypotheekakte en wederbeleggingsvergoedingen
Beperkingen volgens het regeerakkoord:
- Voorschotten uit IPT-kapitaal zullen in de toekomst enkel nog toegestaan worden voor de aankoop of bouw van de enige eigen woning
- De ingangsdatum van deze maatregel is nog niet vastgelegd, maar de regering voorziet geen retroactieve toepassing
- Het inpand geven van een IPT voor een andere woning blijft mogelijk, maar verdere details moeten nog wettelijk worden vastgelegd